Vẫn là motif mượn một câu chuyện rùng rợn để ngụ ý về các vấn đề xã hội nhạy cảm như giai cấp và sắc tộc, “Us” thậm chí còn nhiều tham vọng hơn cả “Get Out” khi mang cả yếu tố nô lệ và chia cắt xã hội vào kịch bản.
Tuy nhiên, chính vì cách thể hiện lần này của Peele hình tượng quá nên một số chỗ đâm ra rất khó hiểu với đại đa số khán giả. Trong khi kịch bản của “Get Out” rất straightforward giúp người xem không phải suy ngẫm quá nhiều về cốt truyện và có thời gian để nghiền ngẫm thông điệp của phim, thì câu chuyện của “Us” lại quá trúc trắc khiến khán giả ú ớ không ngừng.
Chưa kể một số plot-holes rất bự ảnh hưởng đến tính logic của phim, ví dụ như: rốt cuộc bọn “người bị xích” (tethered) trong phim là nhân bản vô tính (clone) hay người song trùng (dopplegängers) hay là một thứ gì khác? Phim có giải thích rằng bọn người này là tác phẩm của những thí nghiệm bí mật từ chính phủ nhằm kiểm soát nhân loại, NHƯNG thí nghiệm kiểu gì mà vi diệu đến thế? Nếu thật sự bọn này là dopplegängers – chịu sự chi phối theo hướng bị động từ tất cả các hành động của chủ thể thực trên mặt đất, thì làm cách nào bọn chúng thoát khỏi sự chi phối này để trèo lên mặt đất giết người? Và nếu đã thoát khỏi sự chi phối, tại sao thằng nhóc Pluto bị bỏng mặt cuối cùng vẫn bị Evan giết một cách dễ dàng vậy?
Hay cái twist lớn nhất của phim: trong quá khứ Adelaide thật bị Red bắt xuống lòng đất để thế chỗ mình, nhưng tại sao sau đó Adelaide lại bị chi phối bởi những hành động của Red trên mặt đất dù Adelaide mới là chủ thể xịn (thể hiện trong đoạn múa ballet)? Không lẽ cứ bị đổi chỗ giữa mặt đất và tầng hầm thì vai trò của chủ thể và bản sao sẽ lập tức thay đổi? Vậy thì cái mối quan hệ này có vẻ mang yếu tố ma thuật hơn là khoa học.
Nói chung còn rất nhiều câu hỏi không lời giải đáp nữa, và chính vì sự mơ hồ này nên mình không thể cho “Us” điểm quá cao, dù thật lòng rất muốn cho 9.
Anyway, cái mình thích nhất từ “Us” chính là tính biểu tượng, hầu như tất cả những vật thể, hiệu ứng xuất hiện trong phim đều mang 1 ý nghĩa hướng đến thông điệp của phim, ví dụ 1 số chi tiết cụ thể nhất:
– “Jeremiah đoạn 11, câu 11”: “Vậy nên, Đức Giê-hô-va đã phán rằng: Nghe đây, ta sẽ đem tai ương đổ trên đầu chúng, không thể tránh được; chúng sẽ than khóc với ta, nhưng ta sẽ không nghe” => sự việc xảy ra giống như nước Mỹ đang bị “trời phạt”, bị Chúa quay lưng
– Đám người nhân bản tượng trưng cho quá khứ nô lệ của người da đen và những bất công xã hội hiện tại, nếu cứ cố gắng chôn vùi, quên lãng nó (nhốt dưới mặt đất) thì sẽ có ngày quá khứ quay trở lại để trừng phạt chúng ta, đặc biệt là những người da đen quên lãng những bất công của chính tổ tiên họ
– Dòng người nhân bản nắm tay nhau => gợi nhớ lại phong trào Hands Across America vào năm 1986, đồng thời liên tưởng đến bức tường biên giới của Donald Trump
– Khu nhà kính trong khu vui chơi bị đổi tên từ “Shaman’s Vision Quest” (Viễn tượng của thầy phù thủy) thành “Merlin’s Forest” (Khu rừng của Merlin) khi Adelaide và Red đổi chỗ cho nhau => “shaman” là cách gọi thầy phù thủy trong văn hoá da đen và da đỏ, còn Merlin là phù thủy trong truyền thuyết nước Anh, ngụ ý đến việc nô lệ hoá người da đen và tàn sát người da đỏ của dân da trắng
– Màu áo đỏ của nhóm người nhân bản – màu của Đảng Cộng Hoà của Donald Trump. Cây kéo cầm trong tay như ngụ ý về việc nước Mỹ đang bị “chia cắt”
– Tựa đề “Us” (chúng ta) là một cách chơi chữ từ “U.S” (United State), ám chỉ bộ phim nói về tình trạng của nước Mỹ. Có 1 câu nhân vật Red đã nói trong phim khi được hỏi “mày là ai?” – “Chúng tao là NGƯỜI MỸ” (“We are Americans”)
– Nữ quyền: nhân vật người mẹ cân team từ đầu đến cuối phim
– Thỏ với đủ các loại màu lông: loài vật bị mang ra làm thí nghiệm nhiều nhất, tượng trưng cho tầng lớp dưới đáy xã hội. Ngoài ra nhân vật Zora mặc chiếc áo có chữ “Thỏ” bằng tiếng Việt, gợi nhớ đến chiến tranh Việt Nam, không biết có ý ám chỉ người Việt Nam là thỏ không.
Nói chung các chi tiết trên đều được cài cắm rất duyên, ít ảnh hưởng đến mạch tuyến tính của phim. Ngoài ra còn có không ít chi tiết gây cười ý nhị để giúp khán giả bớt căng não, cũng là cách thể hiện tính ngoan cường và điềm tĩnh của người Mỹ gốc Phi. Tuy nhiên tiếc là kịch bản rối rắm lại khiến người xem tập trung giải thích tính logic của phim hơn là tầm trung vào thông điệp ngầm này.
Lupita Nyong’o chính thức trở thành nữ thần điện ảnh mới của mình. Đã từng xem vai diễn đoạt Oscar của chị trong “Tweleve Years A Slave” nhưng không quá ấn tượng vì kiểu vai typical Oscar-bait quá, nhưng trong “Us” chị đã đạt đến một đẳng cấp mới. Tất cả các diễn viên trong phim đều phải diễn 2 vai nhưng chị là tuyệt vời nhất, chưa kể cái giọng nói chị dùng cho nhân vật Red, chỉ tính cái giọng nói đó thôi đủ thấy được tài năng của chị thế nào. Một trong những vai diễn xuất sắc nhất trong dòng phim kinh dị, như Sissy Spacek trong “Carrie” và Jack Nicholson trong “The Shining”. Nếu Oscar năm sau chị không ít nhất được đề cử thì đời không còn công lý.
Hồng Giang/ Theo Starzone
